Datownik regionalny

Na zdjęciu plakat fot. organizator

Regionaliści, historycy, dziennikarze i wszyscy, którzy interesujecie się regionem - musicie obowiązkowo poznać Datownik Regionalny, który uruchomiła Książnica Beskidzka. 

Datownik Regionalny to elektroniczna baza informacyjno-wyszukiwawcza, działająca on-line. Została ona opracowana przez Teresę Dziemińską i Beatę Kanię pracownice Książnicy Beskidzkiej. Panie wykonały tytaniczną pracę, by stworzyć bazę w formie kalendarium w celu chronologicznego usystematyzowania wiadomości na temat wydarzeń historycznych, kulturalnych, jubileuszowych, mających miejsce w obszarze Podbeskidzia, a więc m.in. Beskidów, Śląska Cieszyńskiego i Małopolski. Baza formalnie została udostępniona na stronie biblioteki od 26 marca 2018 roku.
Baza uwzględnia także biografie osób związanych z szeroko pojętym regionem, które wniosły istotny wkład w jego historię, dziedzictwo i rozwój. Opisy zawarte w bazie mają charakter krótkich notek biograficznych z uwzględnieniem dat życia i śmierci postaci oraz informacji na temat obszarów ich aktywności i działalności.
Datownik regionalny jest swoistą kroniką faktów, umożliwiającą użytkownikom stopniowe śledzenie minionych wydarzeń wraz ze zmieniającymi się dziennymi datami kalendarzowymi. Ponadto elektroniczna baza została wzbogacona o zbiór przysłów cieszyńskich, żywieckich i śląskich z zachowaniem ich fonetycznej pisowni, a także przysłów ogólnopolskich, które dobrano według klucza pogodowego, związanego z naturalnym cyklem następujących po sobie pór roku, prac gospodarskich, świąt patronalnych. Wśród nich można odnaleźć rady i przestrogi będące aktualnymi prawdami. 

Stopniowo, na każdej stronie datownika regionalnego, będą umieszczane także krótkie historyjki i opowiastki, czasami o zabarwieniu lekko komicznym, oparte na podaniach, zapisach z dawnych kronik oraz niezwykłe wydarzenia odnotowane przez prasę lub przytoczone w publikacjach książkowych. Będą one uzupełnieniem i dopowiedzeniem kronikarskiej historii regionu. Ponadto w Rozmaitościach będą zamieszczane wybrane cytaty z literatury pięknej w celu zachęcenia czytelników do korzystania z mądrości przekazywanej przez pisarzy i poetów. 
Informacje uwzględnione w Datowniku Regionalnym zostały opracowane na podstawie zbiorów własnych Książnicy Beskidzkiej – publikacji książkowych, prasy regionalnej, dokumentów życia społecznego oraz bazy wyszukiwawczo-informacyjnej Regio-źródła. Dzięki temu użytkownicy - chcący poszerzyć swoją wiedzę z zakresu biografii lub wydarzeń historycznych - mają możliwość dotarcia do źródeł opracowań. A wszystko to pod linkiem: https://datownik.ksiaznica.bielsko.pl/?p=417

A oto kilka praktycznych uwag dotyczących datownika regionalnego przygotowanych przez jego twórców: 


Datownik regionalny funkcjonuje on-line, wystarczy wejść na stronę Książnicy Beskidzkiej: www.ksiaznica.bielsko.pl. Dla każdego dnia roku została stworzona osobna kartka kalendarzowa z powtarzającym się układem pól. W centralnej części znajdują się trzy zakładki, w których chronologicznie umieszczono treści z zakresu historii regionu, a także krótkie notki biograficzne.
Informacje biograficzne uwzględniają daty oraz miejsca narodzin i śmierci osób. W niektórych wypadkach zdarza się, że informacje te zostały pominięte, gdyż na dzień dzisiejszy dostępne źródła i materiały ich nie uwzględniają. Zostaną one uzupełnione w zależności od pojawiających się publikacji lub nowych faktów i materiałów biograficzno-historycznych.
Poprzez odsyłacze (linki) datownik regionalny został powiązany z inną bazą on-line Książnicy Beskidzkiej, a mianowicie z Beskidzkim ABC. Dzięki temu użytkownik może samodzielnie wybrać kierunek dalszych poszukiwań i rozszerzyć podane informacje o bardziej szczegółowe treści.
Rubryka, znajdująca się poniżej zakładek, zatytułowana przysłowia została stworzona w celu usystematyzowania kalendarza pod względem prognostyk pogodowych, świąt patronalnych, dawnych przesądów i tradycji ludowej.
Rozmaitości to literackie przełożenie tego, co dawne, wzniosłe, tajemnicze, zabawne i powtarzane nie tylko w kronikarskiej odsłonie, ale także to, z czego czytelnik może czerpać mądrość współcześnie.
Nawiązaniem do tradycyjnej formy kalendarza jest dodanie przykładowych imion solenizantów w poszczególnych dniach roku.
W celu ułatwienia poruszania się po elektronicznej bazie istnieje możliwość przechodzenia do konkretnej daty, dzięki opcji wybrania jej na miniaturowym szablonie kalendarza.

Elektroniczna baza jest stale uzupełniana i aktualizowana przez bibliotekarzy Książnicy Beskidzkiej.

I tak 5 marca można tam znaleźć następujące informacje: 


Wydarzyło się: 
– 1976 – 50. rocznica utworzenia Koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Bielsku-Białej, którego pierwszym prezesem został Józef Braszka.
– 1978 – V Zawody o Puchar Magury zorganizowane przez koło PTTK Górale z Cięciny i oddział Babiogórski PTTK z Żywca.
– 1982 – Prezes Rady Ministrów powołał na prezydenta miasta Bielska-Białej Andrzeja Pieńkowskiego.
– 2000 – I Beskidzki Bajkowy Bal dla dzieci w sali Hotelu Pod Orłem w Bielsku-Białej.
– 2011 – I Mistrzostwa Gminy Wilkowice w Narciarstwie Zjazdowym i Snowboardzie.
– 2012 – Malarz, poeta, pisarz Josef Čapek (1887–1945) – wernisaż wystawy w Książnicy Beskidzkiej.
– 2012 –Ootwarto zmodernizowaną bazę dydaktyczną Bielskiego Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Bielsku-Białej.
– 2013 – Góry do kwadratu – wystawa fotografii Grzegorza Barczyka i Zbigniewa Ladygina w Książnicy Beskidzkiej (5–31 marca).

Urodzili się: 
– 1877 – Jan Jarosz – ur. w Kalwarii Zebrzydowskiej (zm. 12 maja 1944 w Krakowie); paleontolog. Pierwszy dyrektor Polskiego Gimnazjum im. J. Słowackiego w Orłowej. Inicjator powstania zakładu paleontologii na krakowskiej Akademii Górniczej (ob. AGH).
– 1893 – Wincenty Białek – ur. w Żywcu (zm. 13 grudnia 1936 w Sopotni Małej); nauczyciel, kierownik SP w Sopotni Małej, legionista. Uczestnik I wojny światowej, w 1919 dowódca I kompanii 8 pp Legionów. Za walki na wschodzie otrzymał Odznakę Honorową Orlęta i Gwiazdę Przemyśla. Z żoną Janiną uczył w Sopotni Małej, m.in. rozbudował szkołę i założył świetlicę, reaktywował OSP, zorganizował Związek Strzelecki.
– 1901 – Julian Przyboś – ur. w Gwoźnicy Dolnej (zm. 6 października 1970 w Warszawie); poeta, eseista i tłumacz. Uczestnik obrony Lwowa i wojny polsko-bolszewickiej. Nauczyciel Państwowego Gimnazjum im. A. Osuchowskiego w Cieszynie (1927–39). Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej.
– 1912 – Józef Czepczor – ur. w Łyżbicach na Zaolziu (zg. 20 marca 1942 w egzekucji pod Wałką w Cieszynie); laborant, działacz stowarzyszenia Siła. W czasie okupacji członek Związku Odwetu. Organizował sabotaż w hucie trzynieckiej oraz pomoc dla polskich więźniów politycznych.
– 1945 – Marek Kowalowski – ur. w Oświęcimiu; muzyk. Pracownik oświęcimskich placówek kultury. Komponuje piosenki dla dzieci i piosenki kabaretowe. Prowadził młodzieżową orkiestrę symfoniczną w szkole muzycznej w Oświęcimiu.
– 1949 – Leszek Błażyński – ur. w Ełku (zm. 6 sierpnia 1992 w Katowicach); bokser (waga musza), olimpijczyk, trener. Zawodnik m.in. BBTS Włókniarz Bielsko-Biała (1969–74). 2-krotny mistrz Polski. Mistrz Europy (1977). 2-krotny brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Monachium (1972) i Montrealu (1976). Stoczył 317 walk.
– 1979 – Kajetan Kajetanowicz – ur. w Cieszynie; kierowca rajdowy. Debiutował w 2000 w Rajdzie Cieszyńska Barbórka. Trzykrotny mistrz Europy, czterokrotny mistrz Polski.

Zmarli:
– 1877 – Ludwik Klucki – zm. w Cieszynie (ur. 16 stycznia 1801 w Hranicach na Morawach); adwokat, działacz narodowy. Burmistrz Cieszyna (1851–61). Zwolennik jedności i współdziałania narodów słowiańskich. Protektor polskiego ruchu narodowego w Cieszynie, m.in. wspierał Andrzeja Cienciałę, Pawła Stalmacha, Czytelnię Polską (pierwszy prezes).
– 1967 – Karol Musioł – zm. w Cieszynie (ur. 31 sierpnia 1892 w Polskiej Lutyni na Śląsku Ciesz.); inżynier górniczy, żołnierz ZWZ-AK. Dyrektor i reorganizator transportu w kopalniach Eugeniusz i Wacław w Pietwałdzie na Śląsku Ciesz. Generalny projektant w Biurze Projektów w Katowice (przemysł węglowy). Zbieracz materiałów dotyczących polskości na Zaolziu.
– 1980 – Emil Błahut – zm. w Cieszynie (ur. 14 maja 1912 w Jaworzu Dolnym); lekarz. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939, jeniec Stalagu II A w Neubrandenburgu. Pracował w Szpitalu Śląskim (od 1952 jako ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych), kierował cieszyńskim Pogotowiem Ratunkowym. Prezes Powiatowego Zarządu PCK, sekretarz Pol. Tow. Lekarskiego w Cieszynie.
– 2005 – Dariusz Dziarmaga – zg. w Bestwinie (ur. 30 września 1974 w Chorzowie); piłkarz (pomocnik). Reprezentant Polski juniorów. Zawodnik m.in. BBTS Bielsko-Biała (1999–2002), Koszarawa Żywiec (2002–03) oraz LKS Bestwina (2003–05, także trener).

opr. JacK