Marita Albán Juárez Quartet, fot. Lucek Cykarski/Bielskie Centrum Kultury
W trzecią dekadę istnienia weszła 15 listopada Jesień Jazzowa im. Tomasza Stańko. 21. edycję festiwalu rozpoczął w Cafe Maria w Bielskim Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej koncert Marita Albán Juárez Quartet. Pięciodniowe wydarzenie zdominują kobiety, to one - jak podczas pierwszego koncertu Marita - będą królowały na festiwalowej scenie.
Publiczność, która po brzegi wypełniła przestrzeń otwartej niedawno Cafe Maria, tradycyjnie przywitała dyrektorka artystyczna Jesieni Jazzowej Anna Stańko.
- Listopad ma swój urok, mimo pochmurnych dni możemy cieszyć się wspaniałą muzyką, która rozwiewa te chmury w naszych sercach – mówiła. Po czym podziękowała miastu za organizację i współtworzenie festiwalu. - Bardzo dziękuję Bielsku-Białej, że tak zawsze gorąco nas tu wita. W tym roku Jazzowa Jesień imienia Tomasza Stańko, mojego taty, przeżywa 21. edycję – oczko, a w niektórych krajach ta liczba oznacza prawdziwą dojrzałość. Możemy ją świętować oficjalnie. Tak też zróbmy. Bardzo dziękuję miastu, prezydentowi Jarosławowi Klimaszewskiemu i wspaniałej dyrektorce BCK – Małgorzacie Chełchowskiej, że możemy grać i organizujemy wspólnie ten festiwal.
Na koncercie inauguracyjnym festiwalu, którym to wydarzenie weszło w trzecią dekadę jesiennych spotkań w Bielsku-Białej, wystąpił Marita Albán Juárez Quartet. Tworzy go polsko-peruwiańskie rodzeństwo – Marita, odpowiedzialna za wokal, i jej brat, perkusista José Manuel - wraz z doskonałymi muzykami: Dominikiem Wanią na fortepianie i Andrzejem Święsem grającym na kontrabasie i gitarze basowej.
Artystkę zapowiedział Marek Tomalik - dziennikarz radiowy, a także stały współpracownik Jazz Forum i RMF Classic – który prowadzi festiwal. Zdradził też, że Marita od dawna współpracuje z Jesienią Jazzową.
- Przez wiele lat za kulisami, opiekowała się muzykami Jazzowej Jesieni, a teraz wystąpi zupełnie innej roli – zabierze publiczność do krainy delikatności, co nie będzie oznaczało uśpienia. To spotkanie z dwoma żywiołami – jednym z nich jest pełne niesamowitości Peru, a drugim matematyczna dusza Dominika Wani, co z kolei nie oznacza wyrachowania wybitnego pianisty, ale jego niebywałą precyzję rozwiniętą aż poza chłodny Atlantyk. A wśród tych żywiołów oczywiście Marita – posłuchajcie państwo – zachęcał dziennikarz.
Muzycy zaprezentowali swój ostatni album Jazmines zbudowany z oryginalnych kompozycji zanurzonych w źródłach afroperuwiańskich. Tematy oscylowały wokół tego, co najważniejsze: miłości czy wolności. I - co bardzo wpisuje się w kobiecy festiwal – teksty na płytę powstały po rozmowach Marity z kobietami z Peru, Chile, Wielkiej Brytanii, Czech, Niemiec, Rosji, Ukrainy, Brazylii, Zimbabwe i z Polski. Wszystkie kobiety mówiły jednym głosem.
Festiwal to też coś nie tylko dla ucha. W tym roku oko cieszy wystawa fotografii pod tytułem R A S P autorstwa Zuzy Gąsiorowskiej, która od 6 lat uwiecznia na zdjęciach wydarzenia Jazzowej Jesieni. Po koncercie na parterze BCK odbył się wernisaż wystawy. W Cafe Maria natomiast można oglądać instalację autorstwa Joanny Stańko.
21. Jazzowa Jesień im. Tomasza Stańko w BCK potrwa do 19 listopada. Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawuje prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski. Tegoroczne wydarzenie skupia się na kobietach.
- Na kobietach – bandleaderkach, na kobietach, które mają swój własny, oryginalny język i podążają mocną, artystyczną drogą – zapowiadała Anna Stańko.
Kolejny dzień festiwalu - 16 listopada to spektakularny, duży projekt specjalnie dla Jesieni Jazzowej - Aleksandra Tomaszewska Jazz Orchestra. A. Tomaszewska to kompozytorka, dyrygentka, pianistka oraz doktor sztuk muzycznych w Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku na Wydziale Jazzu i Muzyki Estradowej, absolwentka Wydziału Jazzu i Muzyki Estradowej w Katowicach w klasie Kompozycji i Aranżacji, dwukrotna laureatka I Nagrody Konkursu Kompozytorskiego Komeda Jazz Festiwal. Stypendystka polsko-niemieckiej Fundacji My Polish Heart, laureatka Nagrody Specjalnej – kontraktu nagraniowego z orkiestrą NDR BIGBAND, jednej z najlepszych orkiestr radiowych na świecie. Pełniła funkcję kompozytora i dyrygenta w orkiestrach Sopot Jazz Festiwal Bigband feat. Jan Ptaszyn Wróblewski, NDR Horns (Octet) i Ola Tomaszewska Sextet feat. Henryk Miśkiewicz. Kompozytorka brała udział w festiwalach jazzowych takich jak: Jazz Jantar Festiwal, Babskie Granie, Letni Festiwal Jazzowy Piwnicy pod Baranami w Krakowie, Sopot Jazz Festiwal i Jazz Berlin Fest.
Tego dnia na scenie wystąpi 19-osobowy band. To będzie ogromne przedsięwzięcie.
Piątek – 17 listopada to bardzo eksperymentalny dzień, mocny, ale godny polecenia. Mowa o premierowym projekcie Teoniki Rożynek, laureatki Paszportu Polityki i Orłów w Gdyni, kompozytorki, aranżerki, niezwykłej osobowości polskiej muzyki - Teoniki Rożynek feat. Brodka Present: gömböc. Do niezwykłego bandu gościnnie dołączy właśnie Monika Brodka.
W podobnym, zaskakującym klimacie odbędzie się też koncert otwierający ten wieczór - jedynej trębaczki w tym roku Susany Santos Silvy z brytyjskim gitarzystą Fredem Frithem.
Susana Santos Silva to portugalska trębaczka młodego pokolenia, improwizatorka i kompozytorka mieszkającą w Sztokholmie. Jedna z najbardziej ekscytujących improwizatorek na świecie prezentuje wyjątkowe podejście artystyczne, które wynika z szerokiego spektrum wpływów, od muzyki klasycznej, improwizowanej i współczesnej po jazz i tekstualną sztukę dźwięku. Natomiast Jeremy Webster Fred Frith to urodzony w latach 40., współczesny angielski multiinstrumentalista, kompozytor i lider grup muzycznych, związany z awangardą brytyjską. Koncert artystów będzie intrygującym sprzężeniem sił z tak różnych gatunków i czasu.
Urodzona w 1991 roku Krakowie Teoniki Rożynek jest kompozytorką młodego pokolenia, twórczynią muzyki instrumentalnej, elektroakustycznej, elektronicznej. Sama mówi, że jej muzyka jest trudna do sklasyfikowania. Jest laureatką Paszportów Polityki w kategorii muzyka poważna. Oprócz działań na przestrzeni muzyki współczesnej - utwory Rożenek wykonywano na wielu festiwalach tego gatunku - jest uznaną kompozytorką muzyki filmowej. W 2021 roku otrzymała nagrodę za muzykę do filmu Prime Time na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W tym roku miała miejsce premiera świetnego debiutu Michała Chmielewskiego Roving Woman z muzyką jej autorstwa. Teoniki Rożynek jest eksperymentatorką i niezwykle wolnym duchem. Jej wolność i bezkompromisowość są podobne do filozofii sztuki Tomasza Stańki. Na zaproszenie festiwalu w Bielsku-Białej stworzy specjalny projekt z udziałem wybitnych improwizatorek, z Żanetą Rydzewską na klarnecie i elektronice, Joanną Dudą na fortepianie, Morrisem Kliphuisem na waltorni, z gościnnym udziałem Moniki Brodki na wokalu.
Sobota - 18 listopada to dzień młodego jazzu.
W koncercie otwarcia zaprezentuje się Chelsea Carmichael z zespołem, po niej koncert z autorskim projektem Sun Mi Hong/Kasia Pietrzko Special Sextet.
Chelsea Carmichael to brytyjska saksofonistka młodego pokolenia. Mimo młodego wieku ma już ogromne doświadczenie, można ją usłyszeć na znakomitych jazzowych wydawnictwach z Wielkiej Brytanii z ostatnich lat - u Seed Ensemble, Mosesa Boyda czy Emmy-Jean Thackray.
W projekcie specjalnym dla Jazzowej Jesieni 2023 wystąpi bielszczanka Kasię Pietrzko, pianistka, kompozytorka, aranżerka, absolwentka bielskiej szkoły muzycznej i krakowskiej Akademii Muzycznej, obecnie słuchaczka studiów doktoranckich. Po uderzającym debiucie Kasi Pietrzko z jej trio, pianistka i kompozytorka szybko stała się nie tylko czołową młodą artystką na polskim rynku fonograficznym, ale również wzbudziła duże zainteresowanie w całej Europie. W 2018 roku wystąpiła w kwartecie Tomasza Stańki w krakowskiej Alchemii. Wydarzenie to miało rozpocząć europejską trasę koncertową nowego kwartetu artysty, która została przerwana jego niespodziewaną śmiercią. W listopadzie 2021 roku na zamówienie festiwalu Jazzowa Jesień artystka napisała dzieło Anxious Beauty na swoje trio z towarzyszeniem kwintetu jazzowego i chóru mieszanego. Teraz festiwal kontynuuje współpracę z utalentowaną bielszczanką.
W niedzielę – 19 listopada usłyszymy Nicole Mitchell’s Black Earth Sway oraz Myra Melford’s Fire and Water Quintet.
Nicole M. Mitchell to wielokrotnie nagradzana flecistka, kompozytorka, liderka zespołu i pedagog. Magazyn New York Times nazwał ją prawdopodobnie jednym z najbardziej kreatywnych flecistów ostatnich 30 lat jazzu. Wizjonerska Myra Melford to amerykańska awangardowa pianistka jazzowa i kompozytorka. Melford, stypendystka Guggenheima z 2013 roku, została opisana przez San Francisco Chronicle jako wybuchowa wirtuozka, która szokuje i uspokaja, która potrafi sprawić, że fortepian wstanie i zrobi rzeczy, do których wydaje się, że nie został zaprojektowany. Na 21. Jazzowej Jesieni zagra w ekscytującym nowym projekcie Fire and Water. Ten gwiazdorski zespół skupia pięć czołowych głosów współczesnej muzyki improwizowanej: Melford, gitarzystkę Mary Halvorson, saksofonistkę Ingrid Laubrock, wiolonczelistkę Tomekę Reid i perkusistkę Lesley Mok. Wszystkie pięć kobiet to innowacyjne kompozytorki i liderki zespołów, a także utalentowane i odważne improwizatorki.
ek
