fot. Jacek Kachel Wydział Prasowy UM w BB
22 lutego podczas LXVIII sesji Rada Miejska jednogłośnie zdecydowała o nadaniu tytułu Zasłużony dla Miasta Bielska-Białej śp. dr. Jerzemu Polakowi.
Z wnioskiem o nadanie tytułu Zasłużony dla Miasta Bielska-Białej dr. Jerzemu Polakowi wystąpił prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski, który przychylił się do inicjatywy radnego Janusza Okrzesika oraz środowisk historycznych. Ich zdaniem znakomity historyk dr Jerzy Polak swoją pracą dla upamiętnienia dziejów miasta i regionu w pełni zasłużył na ten zaszczytny tytuł.
Przypomnijmy, że Jerzy Polak urodził się w 1954 roku w Cieszynie, jednak większość swojego życia spędził w Bielsku-Białej, gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka. Następnie studiował historię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Tytuł doktora nauk humanistycznych obronił pod koniec lat 80. XX wieku na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Od 1978 roku przez 12 lat pracował w Muzeum Zamkowym w Pszczynie jako adiunkt i kustosz - kierownik Działu Historii i Kultury Regionu, a w grudniu 1990 roku objął stanowisko dyrektora ówczesnego Muzeum Okręgowego w Bielsku-Białej. Już kilka miesięcy później zapoczątkował w trudnej sytuacji finansowej szeroko zakrojone prace remontowe Zamku Sułkowskich. Za jego kadencji udostępniono dla zwiedzających zrekonstruowany Dom Tkacza oraz Muzeum Techniki i Włókiennictwa, a także przeprowadzono generalny remont Fałatówki w Bystrej.
Działał w Radzie Programowej Biblioteki Bielska-Białej i w Komisji ds. Nazewnictwa Ulic i Placów oraz Nazw Obiektów Fizjograficznych przy Prezydencie Bielska-Białej. Był członkiem Stowarzyszenia Lipnik, a w 1993 roku założył wraz z innymi pasjonatami nieistniejące już dzisiaj Bielsko-Bialskie Towarzystwo Tramwajowe. Jako jego prezes w 1998 roku napisał Historię bielskiego tramwaju. W 2011 roku współtworzył Bielsko-Bialskie Towarzystwo Historyczne, gdzie pełnił funkcję honorowego prezesa.
Jerzy Polak był wybitnym historykiem, badaczem dziejów Bielska-Białej i pisarzem. Spędził wiele godzin w archiwach, poszukując informacji rzucających nowe światło na zagadnienia z przeszłości, przypominając zapomniane wątki lokalnej historii. Jako naukowiec o otwartym umyśle pod wpływem pozyskanych informacji potrafił rewidować swoje dotychczasowe poglądy.
Był autorem wielu publikacji naukowych poświęconych historii obu miast i dzielnic, do najważniejszych zalicza się m.in. Dom Polski w Bielsku 1902-1952, Z badań nad dziejami Bielska-Białej od XIII do XX wieku, Zarys dziejów Lipnika czy Dzieje Mikuszowic Krakowskich.
Niezwykle ważną, przełomową publikacją był napisany przez niego przewodnik Bielsko-Biała i okolice, wydany przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej w 1988 roku, który do dzisiaj jest niedoścignionym wzorem. Po latach przemilczeń i cenzury wspomniane zostały w nim po raz pierwszy także dokonania niemieckojęzycznych współmieszkańców naszego miasta.
Kolejną niezwykle ważną pozycją był wydany wspólnie z Mieczysławem Tomiczkiem album Bielsko-Biała w starej fotografii (1991). Zainteresowany polskim życiem narodowym, w tym działalnością ks. Stanisława Stojałowskiego, napisał Dzieje Domu Polskiego w Bielsku – pierwszą książkę opublikowaną w serii Biblioteki Bielska-Białej (1993).
Był autorem zarysu dziejów Straconki, Lipnika i Mikuszowic Krakowskich, a także autorem szeregu publikacji poświęconych dziejom lokalnych straży pożarnych. Ostatnią z nich przygotował dla OSP w Lipniku, świętującej w 2020 roku swój 125. jubileusz istnienia. Współautor wydanej w 2010 roku monografii miasta - opracował jej drugi tom poświęcony dziejom Białej.
Dr Jerzy Polak szeroko udzielał się na polu społecznym. Odgrywał kluczową rolę w Komisji Historycznej Parafii Opatrzności Bożej, powołanej w 1988 roku w związku z przygotowaniami do obchodów 200-lecia konsekracji bialskiego kościoła. Cztery wydane wówczas publikacje jego autorstwa pozostają do dziś najważniejszym opracowaniem przedstawiającym dzieje tej świątyni.
Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 100 prac, książek i artykułów, na których wychowywały się kolejne pokolenia.
Nieoceniony autorytet, skarbnica wiedzy. Człowiek niezwykły, pasjonat historii, niestrudzony badacz dziejów naszego miasta i jego okolic, a także znawca historii Ziemi Pszczyńskiej oraz Śląska Cieszyńskiego. Dr Jerzy Polak zmarł 23 września 2023 roku w Bielsku-Białej.
JacK
