Tramwaj jak za dawnych czasów

na zdjęciu plac Żwirki i Wigóry fot. Paweł Sowa/Wydział Prasowy UMBB

Śmiała koncepcja dotycząca modernizacji placu Żwirki i Wigury - połączonej z symbolicznym powrotem tramwaju do stolicy Podbeskidzia - staje się coraz bardziej realna.

Realizację zadania Historia bielskiego tramwaju rozpoczęto w bieżącym roku budżetowym od wybrania w przetargu wykonawcy dokumentacji projektowo-kosztorysowej.
- Wydział Gospodarki Miejskiej na realizację tego etapu posiada środki w wysokości 77.000 zł brutto. Dokumentacja projektowo-kosztorysowa powinna zostać opracowana w ciągu 16 tygodni (112 dni) od daty podpisania umowy z wykonawcą. Otwarcie ofert miało miejsce 31 marca, w chwili obecnej trwa weryfikacja siedmiu złożonych w Wydziale Zamówień Publicznych ofert - informuje naczelnik Wydziału Gospodarki Miejskiej Wiesław Maj.
Projekt powinien uwzględniać założenia koncepcji przebudowy placu Żwirki i Wigury sporządzonej w 2012 roku, w jego zakresie znajdzie się m.in. zagospodarowanie terenu wokół wyremontowanego wagonu tramwajowego, umiejscowienie płaskorzeźb, wkomponowanie zieleni, poprowadzenie nowych ścieżek, przebudowa istniejących schodów oraz publicznej toalety. Inwestycja będzie realizowana etapowo w ciągu najbliższych lat, w ramach możliwości budżetowych i środków przeznaczonych na ten cel.
W Bielsku-Białej coraz częściej dochodzi do społecznych dyskusji na temat powrotu tramwajów, a przynajmniej potrzeby ich upamiętnienia. Wybór placu Żwirki i Wigury nie jest przypadkowy, gdyż mieści się przy nim główne wejście do Starej Fabryki – Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, założenie projektowe mogłoby więc stanowić kolejną przestrzeń ekspozycyjną muzeum.
Zgodnie z koncepcją z 2012 roku na placu powinien stanąć tramwaj na torowisku, oryginalna giętarka szyn, oraz witryny informacyjne. Proponowaną aranżację miałby uzupełnić słup tramwajowy z epoki, rzeźby w skali 1:1 motorniczego i konduktorki, płaskorzeźba z przedstawioną trasą linii tramwajowej. Koncepcja zawiera też miejsca siedzące oraz fontannę z pięcioma szumiącymi pionami wodnymi. Na placu Żwirki i Wigury - na ścianie zabudowy oficynowej - powstał już mural przedstawiający stare zdjęcie z czasów świetności bielskiego tramwaju.
Jak zakładają pomysłodawcy, tramwaj powinien także przemówić dobrze przemyślanym multimedialnym językiem, co jest normą we współczesnych muzeach. Zwiedzający wnętrze wozu mogliby - np. dzięki odtwarzanym odgłosom ruchu ulicznego, muzyce itp. - wejść jeszcze bardziej aktywnie w klimat czasów świetności bielskich tramwajów.
Tyle przypomnienia dawnych założeń, do których mieli się odnieść projektanci. Zaraz po wybraniu oferty poinformujemy, które z nich będą realizowane.
Warto przypomnieć, ze tramwaje elektryczne w Bielsku pojawiły się wcześniej niż w Warszawie, Krakowie czy nawet Wiedniu. Pierwsza próbna jazda bielskiego tramwaju odbyła się 23 października 1895 r. i wypadła pomyślnie. Popularność tramwaju rosła z roku na rok, jego obecność stałą się nieodzownym elementem pejzażu miasta.
Linia tramwajowa nr 1 biegła od dworca kolejowego ulicami: 3 Maja - Zamkową - 1 Maja – przez pl. Mickiewicza - Partyzantów – gen. Józefa Kustronia - Olszówka - do Cygańskiego Lasu (dzisiejsze nazwy ulic). W latach 1925-1926 wybudowano nowy odcinek trasy tramwajowej, przebiegał on ulicą Zamkową i Partyzantów (Blichową) przez plac Żwirki i Wigury (wówczas Wyzwolenia), na którym powstała najdłuższa w Bielsku 90-metrowa mijanka. Plac Żwirki i Wigury stał się centralnym punktem linii tramwajowej.
Od 1951 roku w mieście funkcjonowała również linia nr 2, która kursowała od dworca ul. Piastowską do Hulanki. Tramwaje zlikwidowano w mieście w 1971 roku.

Jacek Kachel